(คลิป) ไร่นาสวนผสม พออยู่ พอกิน พอใจ พอเพียง พอแล้ว
ไร่นาสวนผสม
ไร่นาสวนผสม เป็นการทำกิจกรรมการเกษตร หลาย ๆ อย่าง (ตั้งแต่ 2 อย่าง) เพื่อตอบสนองต่อการบริโภค และลดความเสี่ยงจากราคาผลผลิตและภัยธรรมชาติ ซึ่งกิจกรรมการเกษตรไม่จำเป็นต้องเกื้อกูลกัน เช่น การเลี้ยงไก่ สุกร รวมกับการปลูกพืช การปลูกโกโก้แชมในสวนมะพร้าว การเลี้ยงปลาในร่องสวนไม้ผลหรือสวนผัก หรืออาจจะมีการเกื้อกูลกันระหว่างกิจกรรมการผลิต โดยนำเศษเหลือของ กิจกรรมหนึ่งไปใช้ให้เกิดประโยชน์กับอีกกิจกรรมหนึ่ง เช่น เศษพืชผักเป็นอาหารสุกร มูลสุกรเป็นอาหารปลาน้ำจาก บ่อปลานำไปรดพืชผัก เป็นต้น
ปัจจัยที่สำคัญในการทำไร้นาสวนผสม
- ที่ดิน เกษตรกรควรมีที่ดินเป็นของตนเองมากกว่าการเช่าเพราะการทำไร่นาสวนผสมมีการปลูกไม้ผล ซึ่งต้องใช้เวลานานกว่าจะได้ผลผลิต
- แรงงาน เกษตรกรควรใช้แรงงานในครอบครัวอย่างเต็มที่และมีประสิทธิภาพ เช่นการกระจายการใช้แรงงานตลอดปีการใช้แรงงานให้เหมาะสมกับวิทยาการ แผนใหม่และวิทยาการพื้นบ้านให้ผสมกลมกลืนกันไป
- ทุน เกษตรกรต้องมีการใช้ทุนในรูปแบบของเงินสดโดยการซื้อปัจจัยการผลิตเท่าที่จำเป็นซึ่งเป็นการเริ่มต้นจากเล็กไปหาใหญ่ มีการหมุนเวียนการใช้ปัจจัยการผลิตจะช่วยลดต้นทุนการผลิตได้
- การจัดการ เกษตรกรต้องมีลักษณะการเป็นผู้จัดการมีหน้าที่ในการพิจารณาตัดสินใจ ในระบบการผลิตในไร่นา เช่น จะผลิตอะไร พืชหรือสัตว์หรือประมง จะผลิตที่ไหน จะผลิตโดยวิธีใด (ผลิตอย่างไร) ผลิตจำนวนเท่าไหร่ จะผลิตเมื่อไหร่ กับใคร
การปรับเปลี่ยนสภาพพื้นที่นามาเป็นไร่นาสวนผสม (สภาพพื้นที่ลุ่ม)
เหตุผล
- สภาพพื้นที่ไม่เหมาะสมต่อการทำนาปีและนาปรัง ปริมาณน้ำไม่เพียงพอต่อการทำนาปรัง
- รายได้หลักจากอาชีพทำนาหรือกิจกรรมอย่างเดียวไม่เพียงพอ
- การผลิตกิจกรรมการเกษตรเพียงชนิดเดียวอาจจะมีความเสี่ยงจากราคาผลผลิตและภัยธรรมชาติ
- รายได้จากการทำไร่นาสวนผสมดีกว่าการทำนา และสามารถมีรายได้ต่อเนื่องในลักษณะรายวัน รายสัปดาห์รายเดือน และรายปีจากกิจกรรมหลากหลาย
- มีการใช้ทรัพยากรหมุนเวียนและเกื้อกูลกันในระดับไร่นา เพื่อให้เกิดประโยชน์และมีประสิทธิภาพสูงสุด
- เป็นแหล่งอาหารและใช้สอยในครัวเรือน
- เป็นการสร้างระบบนิเวศเกษตรภายในฟาร์มและชุมชน เพื่อให้เกิดความสมดุลทางธรรมชาติ
การปรับเปลี่ยนสภาพพื้นที่นามาเป็นไร่นาสวนผสม (สภาพพื้นที่ดอน)
เหตุผล
- สภาพบางพื้นที่เหมาะสมต่อการทำไร่นาสวนผสม และให้ผลตอบแทน ดีกว่าการทำนาหรือทำไร่เพียงอย่างเดียว
- รายได้หลักจากอาชีพทำนาทำไร่หรือกิจกรรมอย่างเดียวไม่เพียงพอ
- การผลิตกิจกรรมการเกษตรเพียงชนิดเดียวทำให้เกิดความเสี่ยงต่อ การผลิตเนื่องจากราคาผลิตผลแปรปรวนและเกิดภัยธรรมชาติ
- รายได้จากการทำไร่นาสวนผสมดีกว่าการทำนา ทำไร่ และสามารถ มีรายได้ต่อเนื่อง ในลักษณะรายวัน รายสัปดาห์รายเดือน และรายปีจากกิจกรรม ที่หลากหลาย
- มีการใช้ทรัพยากรหมุนเวียนและเกื้อกูลกันในระดับฟาร์ม เพื่อให้ เกิดประโยชน์สูงสุด เป็นแหล่งอาหารและใช้สอยในครัวเรือน
- เป็นการสร้างระบบนิเวศเกษตรภายในฟาร์มและชุมชน เพื่อให้เกิดสมดุลทางธรรมชาติ
ข้อควรพิจารณา
- แบ่งพื้นที่เพื่อการทำไร่นาสวนผสมในระยะแรกประมาณ 5 – 10 ไร่ หากสภาพพื้นที่ดอนให้ไถปรับพื้นที่ให้สม่ำเสมอ และจัดการพื้นที่ให้อยู่ในสภาพพร้อมที่จะทำไร่นาสวนผสมตามเงื่อนไขของกิจกรรมแต่ละชนิด
- เกษตรกรมีพื้นที่เป็นของตนเอง มีแหล่งน้ำและปริมาณน้ำเพียงพอในช่วงฤดูกาลเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์
- แรงงานครัวเรือนอย่างน้อย 3 คน
- เกษตรกรเป็นคนขยันขันแข็งและมีความสนใจในกิจกรรมของไร่นาสวนผสม
- ปลูกพืชแซมในไม้ผลไม้ยืนต้นและพื้นที่ ขอบบ่อปลาให้เกิดประโยชน์สูงสุด
- พื้นที่บ่อปลาและโรงเรือนเลี้ยงสัตว์ควรอยู่ใกล้บ้านและสะดวกต่อการถ่ายเทน้ำและของเสีย
- พื้นที่บ่อปลาควรเก็บกักน้ำได้ประมาณ 6 – 8 เดือน ลักษณะดินควรเป็นดินเหนียวหรือดินเหนียวปนทราย
ที่มา : กรมส่งเสริมการเกษตรกระทรวงเกษตรและสหกรณ์
ขอบคุณ : คุณพ่อโส โมห้างหว้า สถานที่ บ้านโนนตาด ม.7 ต.ทุ่งกุลา อ.สุวรรณภูมิ จ.ร้อยเอ็ด สนใจสอบถามเพิ่มเติม โทร. 093-6188417
Youtube : ทุ่งกุลา channel
บทความอื่นที่น่าสนใจ
