การทำ ปุ๋ยหมักชีวภาพ ไว้ใช้เองโดยต้องไม่พึ่งสารเคมี
ปุ๋ยหมักชีวภาพ คือ ปุ๋ยที่เกิดจากการย่อยสลายของอินทรียวัตถุโดยจุลินทรีย์ ปุ๋ยหมักชีวภาพมีธาตุอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของพืชหลายชนิด เช่น ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม และธาตุอาหารรองและธาตุอาหารเสริมอื่นๆ นอกจากนี้ ปุ๋ยหมักชีวภาพยังช่วยปรับปรุงโครงสร้างดิน ทำให้ดินร่วนซุย ระบายน้ำได้ดี และสามารถดูดซับน้ำได้ดียิ่งขึ้น
ปุ๋ยชีวภาพ คือปุ๋ยที่ประกอบด้วยจุลินทรีย์ที่มีชีวิตที่สร้างธาตุอาหารหรือช่วยให้ธาตุอาหารเป็นประโยชน์กับพืช หรือเรียกว่า ปุ๋ยจุลินทรีย์ ตามคำจำกัดความนี้จะเห็นได้ว่าไมใช่จุลินทรีย์ทุกชนิดจะใช้ผลิตเป็นปุ๋ยชีวภาพได้ แต่ต้องเป็นจุลินทรีย์ที่มีคุณสมบัติพิเศษ ที่สามารถสร้างธาตุอาหารขึ้นทางชีวภาพแล้วแบ่งให้พืชใช้ได้หรือมีคุณสมบัติพิเศษเฉพาะเจาะจงในการสร้างสารบางอย่างออกมามีผลทำให้ช่วยเพิ่มปริมาณรูปที่เป็นประโยชน์ของธาตุอาหารพืชบางชนิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งธาตุอาหารหลักที่สำคัญ 3 ชนิด คือ ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และโพแทสเชียม
ในการเกษตรปัจจุบันโดยส่วนใหญ่ปุ๋ยที่ชาวบ้านชาวสวนนิยมใช้กันก็คือ ปุ๋ยหมักชีวภาพ ปุ๋ยคอก เพราะมีราคาถูกสามารถที่จะผลิตขึ้นมาใช้เองได้ โดยไม่พึ่งปุ๋ยเคมี ซึ่งมีราคาแพง และมีผลเสียต่อสุขภาพของผู้บริโภค วิธีการทำปุ๋ยหมักชีวภาพชนิดผง และชนิดน้ำ วัสดุและวิธีทำแสนง่ายมาดูวิธีการทำกันเลยครับ
1. ปุ๋ยหมักชีวภาพ(ชนิดผง)
วัสดุและอุปกรณ์
- มูลสัตว์แห้ง (ทุบหรือบดให้ละเอียด) 1 ถุงปุ๋ย
- แกลบดิบ (แกลบเหลือง) 1 ถุงปุ๋ย
- รำละเอียด (รำอ่อน) ½ ถุงปุ๋ย
- กากน้ำตาล 2 แก้ว
- น้ำหมักชีวภาพ 2 แก้ว
- น้ำสะอาด 10-12 ลิตร
วิธีทำ
- นำมูลสัตว์กับแกลบที่เตรียมไว้มาเทรวมกันแล้วคลุกเคล้าให้เข้ากัน
- นำกากน้ำตาล น้ำหมักชีวภาพและน้ำสะอาดมาผสมให้เข้ากันแล้วเทรดมูลสัตว์กับแกลบดำที่เตรียมไว้ คลุกเคล้าให้เข้ากันอีกรอบให้ได้ความชื้นประมาณ 50 % โดยใช้มือกำวัสดุที่ผสมกันเรียบร้อยแล้วบีบให้แน่น เมื่อแบมือออกแล้ววัสดุยึดติดกันเป็นก้อนได้โดยที่ไม่มีน้ำไหลออกมาแสดงว่าใช้ได้แล้ว แต่ถ้าบีบแล้วยังมีน้ำไหลออกมาหรือปุ๋ยไม่เป็นก้อน ก็ให้เติมน้ำหัวเชื้อจุลินทรีย์ลงไปอีกจนกว่าจะปั้นเป็นก้อนได้
- ขั้นตอนต่อไปให้นำรำละเอียดมาผสมให้เข้ากันกับปุ๋ยที่หมักไว้ ทิ้งไว้ประมาณ 7 วัน
การหมักสามารถทำได้ 2 วิธี
- กองไว้กับพื้นให้สูงประมาณ 1 คืบ ใช้ถุงกระสอบคลุมไว้ โดยวิธีนี้ต้องกลับกองปุ๋ยตอนเช้าทุกวันจนกว่าจะครบ 7 วัน
- หมักใส่ถุงปุ๋ย โดยการใส่จะใส่ 2 ส่วน 3 ของถุงปุ๋ย แล้วมัดปากถุงไม่ต้องแน่น ให้มีรูระบายอากาศด้วย ทิ้งไว้ประมาณ 7 วัน นำไปใช้ได้เลย
**หมายเหตุ** การใส่ถุงปุ๋ย เวลาใส่ไม่ควรยกถุงปุ๋ยกระแทกเพราะจะทำให้ปุ๋ยอัดกันแน่นจนเกินไปจะทำให้ปุ๋ยเน่าเหม็นได้
วิธีใช้งาน
สามารถใช้ได้กับพืชทั่วไป อัตราการใช้ไม่แน่นอน ขึ้นอยู่กับสภาพพื้นดิน ถ้าดินร่วนซุยดีก็ไม่ต้องใส่มาก แต่ถ้าดินไม่ดีก็จำเป็นต้องใส่จำนวนมาก ๆ ในพื้นที่นาข้าวใช้ประมาณ 100 กิโลกรัม / 1 ไร่ ควรใส่ปุ๋ยชนิดนี้ในช่วงการไถกลบตอซังข้าว
2. ปุ๋ยหมักชีวภาพ(ชนิดน้ำ)
สูตรน้ำซาวข้าว
วัสดุและอุปกรณ์
- น้ำซาวข้าว 1 ลิตร
- น้ำตาลทราย 2 ช้อนโต๊ะ
- น้ำหมักชีวภาพ (หรือยาคู้) 2 ช้อนโต๊ะ
- ขวดพลาสติกขนาด 1.25 ลิตร
วิธีทำ
นำส่วนผสมทุกอย่างคลุกเคล้าให้เข้ากันนำมาบรรจุลงในขวดพลาสติกทิ้งไว้ประมาณ 7 วัน ตั้งไว้ในที่ร่ม
วิธีใช้
ปุ๋ยน้ำซาวข้าว 4 ช้อนโต๊ะ ต่อ น้ำ 20 ลิตร
ปุ๋ยหมักชีวภาพมีประโยชน์มากมาย ได้แก่
- เป็นปุ๋ยที่มีธาตุอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของพืช
- ช่วยปรับปรุงโครงสร้างดิน ทำให้ดินร่วนซุย ระบายน้ำได้ดี และสามารถดูดซับน้ำได้ดียิ่งขึ้น
- ช่วยเพิ่มปริมาณอินทรียวัตถุในดิน ทำให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์
- ช่วยเพิ่มจุลินทรีย์ที่เป็นประโยชน์ในดิน
- ช่วยป้องกันโรคและแมลงศัตรูพืช
ปุ๋ยหมักชีวภาพเป็นปุ๋ยธรรมชาติที่มีประโยชน์ต่อพืชและดิน เกษตรกรหรือผู้ปลูกผักสามารถผลิตปุ๋ยหมักชีวภาพใช้เองได้ โดยใช้วัสดุอินทรียวัตถุที่หาได้ง่ายและอุปกรณ์ที่หาได้ไม่ยาก
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://ird.rmuti.ac.th ,www.sarakaset.com
บทความอื่นที่น่าสนใจ